Latarnik przedstawia historię Skawińskiego, polskiego emigranta politycznego, który obsługiwał latarnię morską położoną na samotnej wyspie niedaleko Panamy. Latarnik Henryka Sienkiewicza uchodzi za jedną z najlepszych polskich nowel.
Pewnego razu zdarzyło się, że latarnik w Aspinwall, niedaleko Panamy, przepadł bez wieści. Ponieważ stało się to wśród burzy, przypuszczano, że nieszczęśliwy musiał...
„PAPKIN
Gdzie, do kogo - milczeć muszę
Lecz nie karty są przyczyną,
Żem się w drodze spóźnił nieco.
Ani ziewnął! na mą duszę!
Tak z mej ręki wszyscy giną!
CZEŚNIK
Wszystkie.
PAPKIN
Wszystkie?
CZEŚNIK
Ćmy, komary.
PAPKIN
Waszmość nigdy nie dasz wiary.
CZEŚNIK
Bom niegłupi, mocium panie. ...”
Jeden z najbardziej znanych utworów Adama Mickiewicza zinterpretował Janusz Żak . Opowieść o walecznej i pięknej kobiecie, żonie Litawora mówi nie tylko o tragicznych dziejach małżeństwa głównej bohaterki. To przede wszystkim utwór o przeszłości, tradycji i umiłowaniu ziemi ojczystej.
„PIEŚŃ I
W życia wędrówce, na połowie czasu,
Straciwszy z oczu szlak niemylnej drogi,
W głębi ciemnego znalazłem się lasu.
Jak ciężko słowem opisać ten srogi
Bór, owe stromych puszcz pustynne dzicze,
Co mię dziś jeszcze nabawiają trwogi.
Gorzko - śmierć chyba większe zna gorycze;
Lecz dla korzyści, dobytych z przeprawy,
Opowiem lasu rzeczy tajemnicze. ...”
„DULSKA
Jak palisz? jak palisz? skaranie boże z tym tłumokiem. Do krów, do krów,
nie do pańskich pieców. Czego niszczysz tyle smolaków! Czekaj, ustąp
się, ty do niczego, ja ci pokażę.
Ruszaj zbudzić panienki, a jak nie zechcą wstać, to pościągaj kołdry.
Cóż panny? wstają?
HANKA
Pościągałam kołdry. Panna Hesia kopnęła mnie w brzucho.
DULSKA
Wielka afera, zgoi się do wesela. ...&r...
"SAJETAN
Nie będziemy gadać niepotrzebnych rzeczy. Hej! Hej! Kuj podeszwy! Kuj podeszwy! Skręcaj twardą skórę, łam sobie palce! A, do diabła - nie będziemy gadać niepotrzebnych rzeczy! Książęce buciki! Tylko ja, wieczny tułacz, tym się tułający, że do miejsca zawsze przykuty. Hej! Kuj podeszwy dla tych ścierw! Nie będziemy gadać niepotrzebnych rzeczy, nie!"
„DO GOŚCIA
Jesli darmo masz te książki,
A spełna w wacku pieniążki,
Chwalę twą rzecz, gościu-bracie,
Bo nie przydziesz ku utracie;
Ale jesliś dał co z taszki,
Nie kupiłeś, jedno fraszki. ...”
„TREN I
Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe
I lamenty, i skargi Symonidowe,
Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania
I żale, i frasunki, i rąk łamania,
Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście,
A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomożcie,
Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła
I wszytkich moich pociech nagle zbawiła. ...”
„PIEŚŃ I
INTACTIS OPULENTIOR
Byś wszystko złoto posiadł, które powiadają
Gdzieś daleko gryfowie i mrówki kopają
Byś pałace rozwodził nie tylko na ziemi,
Lecz i morza kamieńmi zabudował swemi
Jeśli dyjamentowe goździe Mus ma w ręku,
Którymi na twardszego umie pożyć sęku
Ani ty wyswobodzisz serca z ciężkiej trwogi,
Ani z okrutnej śmierci sideł wyrwiesz nogi. ...”
„Edyp
Lecz skoro wróci to byłbym przewrotnym,
Gdybym za głosem nie postąpił boga.
Kapłan
Mówisz nam z duszy, a właśnie zwiastują
Okrzyki ludzi Kreona przybycie...
Edyp
O Apollinie! Niechby on ze słowem
Tak zbawczym przyszedł, jak wygląd ma jasny.
Kapłan
Dobrą nowinę ja wróżę, bo czyżby
Inaczej wieńczył swą głowę wawrzynem?
Edyp
Wnet się dowiemy, już słyszeć nas może.
O książę,...
